Hebben jullie het al gemerkt? De functionele ontwerper is verdwenen. Door de enorme populariteit van ‘agile’ worden er geen functionele ontwerpen meer geschreven. Wat doen die mensen dan nu? Veel functionele ontwerpers zijn scrummaster geworden. Waren ze eerst de architecten van een ontwerp, nu lijken ze meer op een coach die het team en de klant inhoudelijk houvast biedt.

Een agile aanpak biedt veel voordelen: teamwerk, snel schakelen, niet kapot ontwerpen, gemakkelijker van inzicht kunnen veranderen. Allemaal hartstikke mooi, maar ik hoor weinig mensen over de nadelen praten:

• Geen tijd om eens rustig over je aanpak na de denken.
• Daardoor geen duidelijke visie op de lange termijn
• Geen gestructureerde documentatie voor wanneer een project twee jaar later opnieuw wordt opgepakt en alle mensen uit het oorspronkelijke team zijn verdwenen.

Agile en UX

Maar niet alleen de functionele ontwerper is omgeschoold, ook de interactie designer en visual designer worden anders ingezet. Ze zijn nu allemaal onderdeel van het team waarbinnen gezamelijk de beslissingen worden genomen. En ook daar zitten voor mij een paar pijnpunten:

• Hoeveel tijd hebben ontwerpers binnen een sprint?(Ik ken weinig situaties waarin ze full time betrokken zijn, dat is te duur)
• Hoe zwaar weegt hun expertise binnen een team? (Nu lijkt het erop, dat ze er vooral bij zitten voor wanneer de programmeurs iets nodig hebben)
• Hoeveel tijd en ruimte hebben ontwerpers om eens even na te denken, om uberhaubt een visie te ontwikkelen?

Bezint eer gij sprint

Dat moment om na te denken is natuurlijk wel benoemd: soms wordt dat sprintX genoemd, anderen wijzen naar sprint0. Maar hoe ze het ook noemen, de invulling ervan blijft vaak vaag (iets met een Minimum Viable Product en prioriteiten stellen). De intentie is ten slotte om zo snel mogelijk ‘echt’ te beginnen.

En daar zit volgens mij een groot probleem: de gedachte is namelijk dat je pas echt begint, wanneer je code schrijft. Een denkrichting uitproberen, daar een prototype van maken en het idee testen? Veel te duur! Dan ‘heb je nog niks’… Er wordt dus te weinig ruimte gemaakt voor sprints waarin aannames testen belangrijker is dan de ontwikkeling van het eindproduct. Jammer, want het loont echt wel om te testen of je gebruikers je ontwerp wel wíllen gebruiken.

Niets nieuws onder de zon, maar wel nieuwe kansen

Maar dat is niets nieuws natuurlijk. Er werd vroeger wel veel tijd besteed aan het ontwerp en documentatie, maar ook toen werd niet gekeken of een idee echt werkte totdat het online stond (en dan nog…).

De agile aanpak sluit in wezen veel beter aan op User Centered Design dan de watervalmethode. We kunnen met deze aanpak sneller ideeën ontwikkelen, sneller testen, sneller bijstellen, allemaal geweldig! Agile is juist bedoeld om van inzicht te kunnen veranderen, neem daarom conceptontwikkeling daarbinnen serieus:

• Geef toe dat je het allemaal nog niet weet!
• Durf te experimenteren en te varieren!
• Test je ideeën!
• Durf ideeën weg te gooien!

De toekomst

Hoe ontwikkelen we over twee jaar software? Ik heb eerlijk gezegd geen flauw idee. Misschien wordt agile weer even hard de kast in geduwd als het er nu is uitgetrokken. Ik verwacht dat het gebrek aan documentatie in ieder geval hard gevoeld zal worden. De functioneel ontwerper komt daarom wel terug, niet alleen als coach maar ook als verslaggever; de journalist van het project.

Welke rol UX ontwerpers, visual designers en interactie designers gaan hebben, vind ik moeilijker te voorspellen. Maar ik hoop dat ze het allemaal heel druk zullen hebben met conceptontwikkeling in een agile werkvorm.