UX – Belastingaangifte online

UX en Service Design

De belastingdienst is al twee jaar bezig om mij digitaal te krijgen. Op zich heb ik daar niets op tegen, ik was dit jaar zelfs behoorlijk tevreden hoe gemakkelijk ik mijn belastingaangifte kon invullen. Totdat ik digitaal had betaald..

Ik dacht dat ik klaar was, maar twee weken daarna kreeg ik een brief met acceptgiro: betalen a.u.b. Alsof ik niets gedaan had! Ik keek meteen op mijnbelastingdienst.nl maar daar was niets te vinden. Het leek wel of de site bevroren was sinds ik mijn aangifte had verzonden.

Ik checkte mijn overschrijving bij de bank: datum, bedrag, rekeningnummer, referentie, alles klopte. Was er nou iets misgegaan? Toch maar even de belastingtelefoon bellen. Na twee keer het keuzemenu doorlopen te hebben om vervolgens toch afgebroken te worden, kreeg ik van klantenservice het antwoord: mijn betaling was binnen, maar het klopte dat daar digitaal niets van te merken was: “Dat komt nog.”

Ik zit lang genoeg in de IT om te snappen hoe dat komt: er zijn prioriteiten gesteld bij het iteratief ontwikkelen. Maar ik zit ook lang genoeg in UX om te weten dat je het zo niet moet doen. Wanneer je de klant centraal stelt, zorg je ervoor dat processen een kop en een staart hebben, je stopt niet net voor het einde! Voor de klant eindigt de reis zo met onrust.

En dat kost ook geld, want reken maar dat ik niet de enige ben die hierover belt. Dat geld hadden ze ook aan communicatie vooraf kunnen besteden, om de onrust te vermijden.

Zo zie je maar, ze kunnen het best wel leuker maken.


UX – Vakjargon leren

UX en Service Design

En zo werk ik nu al weer twee weken bij VGZ. Het bevalt prima. De eerste dagen waren natuurlijk overdonderend, maar ik pak het toch vrij snel op.

Wat ik o.a. leuk vind, is dat je als nieuwe werknemer nog één kort moment als buitenstaander tegen het vakjargon aan kunt kijken. Zo moest ik leren dat veranderbrieven belangrijk voor mij zijn en dat een ziekenhuis en huisarts allebei zorgaanbieders zijn.

‘Zorgaanbieder’ is best een logische term, maar ik kende hem tot voor kort niet. Ik vond het daarom best wel pijnlijk dat ik in de tweede week al over de term heen las, toen ik even mee keek naar een nieuw stuk tekst voor de website.

Zó snel weet je als ontwerper dus al te veel om vanuit het perspectief van de gebruiker naar iets te kunnen kijken. Want  mensen zoeken niet naar zorgaanbieders, ze zoeken naar ziekenhuizen, specialisten, huisartsen… 

Ik zal scherp moeten blijven 🙂

UX – Structure first

UX en Service Design

Naast mijn UX werk ben ik ook striptekenaar en via dat beroep ben ik veel bezig met het opbouwen van scenario’s voor verhalen. De belangrijkste les die ik daarbij geleerd heb, is dat het veel belangrijker is dat je weet wat je wil zeggen, dan welke vorm je kiest. 

Content modeling

Maar met een duidelijk geformuleerd doel ben je er nog niet. Wanneer je weet wat je wil zeggen, kun je beslissen hoe je het verhaal gaat organiseren. Het gaat dan nog niet om hoe je het gaat schrijven (vorm) maar wel om welke elementen er in het verhaal voor komen en welke relaties daartussen te leggen zijn. Voorbeelden? Content strategen gebruiken content modeling. Scenario-en romanschrijvers gebruiken matrixen, mindmaps en relatiestambomen.

Ik kan mij voorstellen dat menigeen niet zo opgewonden van dit onderwerp wordt, maar voor mij was het echt een openbaring.  Ik heb zo geleerd hoe ik een idee zowel in cartoonvorm als in een verhaal van vijftig bladzijden kan gieten. Ik ben daardoor vrijer, productiever en (paradoxaal) veel vormvaster geworden. 

Structure first

Dat experimenteren met verhaalstructuren heeft ook mijn kijk op UX design sterk gevormd; ten eerste zie ik content altijd als onderdeel van ontwerp en ten tweede ben ik een stevige aanhanger van het ‘structure first’-principe geworden.

Mark Boulton zegt het heel mooi in zijn artikel ‘Structure first, content always’:

“You can create good experiences without knowing the content. What you can’t do is create good experiences without knowing your content structure. What is your content made from, not what your content is. An important distinction” 

UX – Frankenstein design

UX en Service Design

Ik geloof dat de term Frankenstein Design nog niet bestaat, maar ik wil hem graag introduceren. Wat bedoel ik ermee? 

Frankenstein design is design dat louter uit geleende brokjes design van andere projecten is samengesteld. 

Het eindresultaat is altijd een Frankensteintje; het product lijkt een stijl te hebben, maar de uitstraling is niet waar je op gehoopt had:

image

Frankenstein design komt te vaak voor. Bij weinig budget zijn bedrijven snel geneigd om voor techniek te gaan en juist op vormgeving te bezuinigen. Waarom eigenlijk?  Ik denk dat het komt doordat veel mensen niet weten hoe ze design moeten beoordelen. De primaire reactie is toch ‘ik vind het mooi’ of ‘ik vind het niet mooi’. En schoonheid is luxe, toch? 

Design is functioneel

Nee dus, ook visual design draait om functie. Een goed visual design zorgt er voor dat je meteen snapt wat voor website of applicatie je voor je hebt, voordat dat je ook maar iets hebt gedaan. Of het mooi is, is dan ook niet de juiste vraag. Klópt het, daar gaat het om. 

Snelheid van begrip

En die snelheid van begrip is belangrijk, want gebruikers investeren nauwelijks nog tijd om iets uit te zoeken: de overstap naar een andere app of website is in luttele seconden gemaakt. Juist die investering in design kan het verschil uitmaken tussen klant en niet klant. Daar wil je als bedrijf dan toch wel je geld aan besteden?

Why Companies Need Novelists

UX en Service Design

UX – Content modelling

UX en Service Design

Wat is het toch heerlijk om knopen door te hakken: na maanden schaven aan een blogpost, heb ik zojuist op de ‘verwijder’-knop geklikt. Niet goed, weg ermee!  En dan wil ik het nu eens over relaties en structured content hebben.

Van concept tot systeem
Tijdens een ontwerpproces van een applicatie wordt er veel besproken: branding, budget, doelen, doelgroepen, KPI’s, technische randvoorwaarden, huisstijl, en nog veel meer. Maar wanneer het over ‘informatie’ gaat, gaat het al snel over de manier waarop je die binnen systemen opslaat of kunt koppelen. Zeer relevant, maar niet voldoende om ook echt goed met die content te kunnen werken.

Mensen denken anders dan systemen. Een goede content structuur geeft dan ook de relaties weer zoals die begrepen worden door een mens en niet door een systeem. Een flink deel van slechte gebruikerservaringen online is terug te voeren tot dat verschil.

Content modeling

Een mooie vorm om meer van die menselijke relaties te laten zien, is het maken van een content model. Een content model is een schematische weergave van de inhoudelijke relaties die verschillende informatietypen hebben. 

Laat ik een voorbeeld geven. Wanneer ik mijn eigen stripblog vanuit het systeem teken, ziet dat er zo uit: 

image

Het lijkt mij duidelijk dat aan dit schema totaal niet af te lezen is, wat ik werkelijk doe. Het helpt al wat, wanneer ik er in zet wat voor content er dan op die pagina’s staat: ik vertel op mijn stripblog iets over mijzelf, ik plaats tekeningen en een aantal van die tekeningen zijn in een portfolio gebundeld:

image

Beter, maar nog niet goed genoeg: De relaties zijn hier namelijk nog steeds systeemrelaties. Wanneer ik werkelijk wil laten zien wat ik doe, moet niet de systeemvorm maar de inhoudsvorm opgetekend worden. En dat ziet er nog al anders uit, kijk maar:

image
Content model

Wanneer ik het zo uitteken, zie je meteen wat voor type werk ik maak, dat het in verschillende vormen gepubliceerd kan worden en dat daar een uitgever bij kan horen. En waar mijn portfolio gebleven is? Dat is een deelverzameling van verhalen, dagboeken, cartoons, illustraties en de boeken/publicaties waar ze verschenen zijn. 

Mooi toch? Dat is nou content modelling. Het is voor mij helaas wel een model van de toekomst, want ik heb nog geen uitgever, maar soit. 

Van content model naar systeem

En dat systeem dan? Wel, dat komt daarna en is minstens even relevant. Maar je kunt een veel beter systeem ontwerpen wanneer je informatie naar menselijk begrip indeelt. Sterker nog: nu content steeds meer zijn eigen weg gaat op sociale media, weg van je eigen website(s), kán het niet meer anders of je moet het zo aanpakken, het is de enige manier om je content online zijn identiteit en betekenis te laten behouden. 

Essentieel leesvoer over ‘content modelling’: